اتخاذ راهبرد در خصوص بهرهگیری از فناوریهای نوین در سازمانها: الزامات کارآفرینانه در عصر دیجیتال
چکیده: فناوریهای نوین بهعنوان محرکهای اصلی تغییر، نقشی کلیدی در مزیت رقابتی و بقای سازمانها دارند. در عصر دیجیتال، پذیرش و بهکارگیری فناوری صرفاً یک تصمیم مدیریتی نیست، بلکه تصمیمی کارآفرینانه و استراتژیک است که نیازمند چشمانداز بلندمدت، رصد مستمر فناوریهای نوظهور و نهادینهسازی تفکر تحولآفرین است. این مقاله با مرور ادبیات نظری و روندهای جهانی، چارچوبی مفهومی برای تصمیمگیری راهبردی در حوزه فناوری ارائه میدهد.
مقدمه:
در «عصر اطلاعات»، فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) بهعنوان زیرساخت اصلی تحولات جهانی نقش حیاتی دارد. برای بقا و رشد، سازمانها نیازمند رویکردی راهبردی نسبت به فناوریهای نوین هستند؛ رویکردی که صرفاً به نوسازی ابزار محدود نباشد، بلکه بازاندیشی در مدلهای کسبوکار، فرآیندها و ذهنیت مدیران را نیز شامل شود.
پیشینه و مبانی نظری:
پژوهشها نشان میدهد سازمانهایی که محیط فناوری را رصد کرده و ظرفیت تطبیق با تحولات دیجیتال دارند، در بازار رقابتی موفقتر عمل میکنند. فناوریهایی مانند اینترنت اشیاء (IoT)، هوش مصنوعی (AI)، واقعیت افزوده (AR) و بلاکچین نهتنها بهرهوری را افزایش میدهند، بلکه الگوهای نوینی از ارزشآفرینی را ممکن میسازند. با این حال، ضعف در برنامهریزی فناورانه یا شبکههای ارتباطی محدود میتواند سازمانها را در برابر تحولات غافلگیر کند.
تحلیل راهبردی پذیرش فناوریهای نوین:
پذیرش فناوری جدید فرایندی پیچیده و درونزا است که تحتتأثیر فرهنگ سازمانی، ریسکپذیری، زیرساختها و حمایت رهبری قرار دارد. تصمیمات فناورانه ماهیتی کارآفرینانه دارند، زیرا با عدم قطعیت بالا، سرمایهگذاری سنگین و پیامدهای بلندمدت همراه هستند. بنابراین، وجود سیستم هوشمند برنامهریزی استراتژیک برای شناسایی فرصتهای فناورانه و تبدیل آنها به مزیت رقابتی پایدار ضروری است.
چالشها و فرصتها در عصر دیجیتال:
دیجیتالسازی با ترکیب فیزیکی و سایبری، تولید، مصرف و ارزشآفرینی را متحول کرده است. صنایع سنتی نیز با تلفیق فناوریهای دیجیتال میتوانند به سطوح جدیدی از بهرهوری دست یابند. با این وجود، چالشهایی مانند کمبود نیروی انسانی متخصص، مقاومت فرهنگی در برابر تغییر و ریسکهای امنیت سایبری همچنان جدی هستند.
نتیجهگیری و پیشنهادها:
اتخاذ راهبرد فناورانه نیازمند بینش کارآفرینانه، شجاعت تصمیمگیری و سرمایهگذاری در منابع انسانی و زیرساختهاست. پیشنهادهای کلیدی عبارتاند از:
- ایجاد واحد رصد فناوری در سازمانها برای شناسایی روندهای نوظهور
- آموزش مدیران در حوزه تحول دیجیتال
- تدوین نقشهراه فناورانه متناسب با مأموریت سازمان
- حمایت از آزمایشگاههای نوآوری برای بومیسازی فناوریها
- تقویت پیوند میان مراکز علمی و صنعت جهت انتقال دانش فناورانه
منابع:
- مهدوی، م. و همکاران. (۱۳۹۵). تحولات فناوری و آثار آن بر جوامع بشری. فصلنامه راهبرد فناوری.
- مرادی، ف. و ثناییذاکر، خ. (۱۳۹۵). جرایم سایبری و تأثیر فناوری نوین بر سبک زندگی. پژوهشنامه مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- حسنعلیپور، س. (۱۴۰۰). تحولات فرهنگی در عصر دیجیتال. فصلنامه مدیریت رسانه.
- Brynjolfsson, E., & McAfee, A. (2014). The Second Machine Age. Norton.
- Porter, M. E., & Heppelmann, J. E. (2015). How smart, connected products are transforming companies. HBR.
- Teece, D. J. (2010). Business models, business strategy and innovation. Long Range Planning, 43(2–3), 172–194.
- Schwab, K. (2016). The Fourth Industrial Revolution. World Economic Forum.





